» فقه سیاسی

امام خمینی ؛ نهضت و نظام اسلامی استاد مرتضی جوادی­آملی «مؤسسه مفتاح کرامت» 7/3/1402 حجت الاسلام والمسلمین محمدکاظم تقوی: بسم الله الرحمن الرحیم با تشکر از همه بزرگواران به‌پاس مشارکت و همراهی با جلسات فقه‌پژوهی «مفتاح کرامت» و ابراز ارادتی که در این جلسه به حضرت امام1 فرمودید، چند نکته را به‌عنوان مقدمه، عرض می‌کنم […]

دکتر محمدرضا بهشتی  عرض سلام دارم خدمت همه عزیزان ارجمندی که در این یادبود مجازی به مناسبت سالگرد مرحوم استاد دکتر داوود فیرحی حضور دارند و بار دیگر درگذشت تأسف‌بار این استاد و پژوهشگر حوزه و دانشگاه را خدمت شما عزیزان و همچنین به خانواده محترم ایشان و به جامعه حوزوی و دانشگاهی تسلیت می‌گویم. […]

کارشناس: حجت الاسلام محمدکاظم تقوی بسم الله الرحمن الرحیم الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطاهرین سخنران بخش اول استاد سید جواد ورعی با عرض سلام به بینندگان و شنوندگان گرامی فرهیختگان عزیز که شنونده برنامه های فکری و اندیشه‌ای موسسه مفتاح کرامت هستند، در آستانه اولین سالگرد […]

⭕️ اجرای اسلام ، با کدام منطق ؟نظریه امام خمینی(بمناسبت سالگرد رحلت امام ره) یکی از دغدغه های اصلی امام خمینی که در مبارزه بر علیه رژیم پهلوی و در تشکیل نظام اسلامی تاثیر مهمی داشت ، احساس وظیفه برای “اجرای احکام اسلام” بود . این انگیزه یک احساس تازه یاب و بی سابقه نبود […]

نشست سی و یکم موسسه مفتاح کرامت با موضوع «قلمرو اختیارات دولت اسلامی از نگاه علامه طباطبایی»              حجت الاسلام تقوی: بسم الله الرحمن الرحیم. در آستانه سالگرد ارتحال رحلت مفسر بزرگ قرآن و متفکر عظیم الشأن اسلامی در قرن اخیر، مرحوم علامه طباطبایی رضوان الله علیه هستیم. مانند سال‌های گذشته تلاش کردیم تا در […]

هفدهمين نشست علمي مفتاح كرامت استاد قاضي زاده موضوع بحث: چالش­های فقه سنتی با مقوله حق الناس در حوزه عمومی اعوذ بالله من الشيطان الرجيم، بسم الله الرحمن الرحيم. الحمد لله رب العالمين وصلي الله علي سيدنا ونبينا ابي القاسم المصطفي محمد و على أهل بيته الطيبين الطاهرين المعصومين. ضمن تبريك سالگرد ولادت حضرت ختمي […]

مقدمه: ثبوت و عدم ثبوت ضمان و مسئولیت مدنی دولت در معنای مترادف با حکومت، در برابر اعمال زیانبار کارکنان، افزون بر استدلال به برخی ادله خاص که در اصل پژوهش ما بررسی شده است، نیازمند شناخت برخی مبانی موضوعی است تا معلوم شود فرض مسئولیت دولت بر پایه کدام یک از 1- مبانی کلی […]

مقدمه در اختلافات میان حاکم یا دولت اسلامی و اشخاص حقیقی یا حقوقی چند پرسش‌ فقهی مطرح است: نخست  اینکه آیا علیه حاکم یا دولت اسلامی می‌توان طرح دعوا کرد؟ دیگر اینکه با فرض امکان شکایت، آیا خود حاکم شایستگی رسیدگی و قضاوت دربارۀ دعاوی علیه خود را دارد؟ چنان‌که با فرض اینکه حاکم مدعی […]

تغییر پذیری در نظام اسلامی  طرح مسأله درباره رابطه دین و دیکتاتوری، یک سوال مهم این است که وقتی دین در نظام سیاسی دخالت می‌کند و پایه و اساس حکومت قرار می‌گیرد، چه تأثیری بر «تغییر پذیری» نظام می‌آورد؟ آیا با ورود دین، باز هم شهروندان مجازند که با خواست خود، در خُرد و کلان […]

مصاحبه به مناسبت سالگرد شهادت استاد 12/2/94  توضیح: این مصاحبه به پیشنهاد و اصرار یکی از روزنامه ها انجام گرفت  ولی  آن روزنامه از انتشارش  عذر خواست ! . *استاد مطهری، در چه زمانی برای اولین بار با موضوع حکومت اسلامی، مواجهه پیدا کرده است؟ ـ به نظر می رسد که استاد در زمان تحصیل […]

شفقنا (پایگاه بین المللی همکاری های خبری شیعه) حجت الاسلام ورعی گفت: خوارج نخستین نماد تفکر تکفیری در اسلام که برخاسته از جهل و جمود و ساده انگاری بود، مطرح هستند. به گزارش خبرنگار شفقنا در قم، عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه عصر چهارشنبه(۹ اردیبهشت برابر با ۱۰ رجب و در آستانه میلاد […]

معصوم اِنگاری حاکمان متفکرانی که به فکر چاره اندیشی برای نجات جوامع بشری از استبداد و دیکتاتوری افتاده و درصدد ارائه راهکارهایی برای مهار قدرت و کنترل حکمرانان برآمده اند، نقطه عزیمت خویش را «خطاکاری بشر» قرار داده اند. در نزد آنان خطا و اشتباه هم‌زاد بشر بوده و پیوسته او را همراهی می کند […]

   به بهانه سالروز تشکیل مجلس خبرگان قانون اساسی جمهوری اسلامی (مروری بر نقش عظیم شهید بهشتی در تدوین قانون اساسی) 28 مرداد سالروز بازگشایی مجلس خبرگان قانون اساسی جمهوری اسلامی است. در سال 1358 پس از تهیه پیش نویس هایی برای قانون اساسی جمهوری اسلامی و انتشار آن ها در مطبوعات و ارائه نظریات […]

یکی از آیات کلیدی قرآن کریم در تنظیم مناسبات فردی و اجتماعی و سیاسی و حتی بین‌المللی، آیه 149 سوره نساء است که رسوا کردن ظالم و فریاد کشیدن از دست او را مجاز و بلکه بنابر یک معنا، محبوب خداوند تعالی معرفی کرده است. این آیه شریفه که دلیلی عمده در اثبات وجود و […]

توضیح : نشست علمی فقه سیاسی شیعه پس از انقلاب اسلامی به مناسبت سالگرد ارتحال امام خمینی در روز سیزدهم خرداد 1393در دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران به همت جهاد دانشگاهی برگزار گردید. اینک متن کامل بحثی که در این نشست ایراد گردید، ارائه می شود. بسم‌الله الرحمن الرحیم و صلّی ‌الله علی […]

محمد سروش محلاتی سلسله مقالات دولت و ابزارهای الزام به شریعت که از مهرماه سال گذشته، هر از چندگاه، انتشار می یافت، اینک به پایان می رسد. در این مقالات، با تأیید این مبنا که دولت اسلامی در برابر شریعت متعهد است و باید برای اجرای آن تلاش کند، در صدد واکاوی این نکته بود […]

محمد سروش محلاتی طرح مسأله دولت ها به دلیل آن که از قدرت برخوردارند، لذا «می‌توانند» با شیوه های مختلف، با آن چه که نمی‌پسندند برخورد نموده، آن را «محدود» نموده و یا به طور کلی «معدوم» کنند. البته دانش های مختلفی مانند حقوق وجود دارد که اصول حاکم بر این توانستن را ارائه نموده […]

محمد سروش محلاتی دنیای مدرن، دنیای صنعت و تکنولوژی است و با این ویژگی، «ابزارهای فراوانی» در دسترس بشر قرار گرفته و توانائی های فوق العاده‌ای پیدا کرده است. البته این ابزارها، کاربردهای یکسانی ندارند و قابلیت بهره‌گیری دوگانه در جهت اهداف خیر و در جهت اهداف شرّ دارند، و به همین است که انسان […]

امر و نهی شدن ویژه گروه و صنف خاصی نیست و همة کسانی که مکلف به تکالیف الهی‌اند، ممکن است متعلق این فریضه قرار گیرند و کسی از آن استثناء نشده است به جز حضرات معصومان(ع) که مقام عصمت در آنان قهراً مانع تحقق موضوع آن است. اما حاکمان و مسئولان و اصحاب قدرت به […]

متن کامل مصاحبه با شفقنا به مناسبت دهه فجر1392 1) پس از انقلاب حکومت براساس مبانی اسلام تشکیل شده و به نظر می رسد رجوع به مباحث فقهی بیش از گذشته باشد، چرا که حکومت اسلامی است و نیاز به فقه بیشتر. آیا بعد از انقلاب در این زمینه گشایشی ایجاد شده و فقه توانسته […]

مقدمه در خلال مطالعات فقهی به عبارتی از شیخ طوسی از فقیهان مشهور شیعه در ارتباط با «قلمرو اختیارات حکومت» و مباحث متناسب با آن برخوردم، حیفم آمد که علاقمندان به این نوع مباحث از آن بی‌بهره بمانند. یادآوری این نکته به عنوان مقدمه لازم است که از مسلّمات فقه ماست که ولایت در هر […]

1- در نامه‌ای که امیرالمؤمنین علی (ع) به امیران سپاه خود می‌نویسد، پس از تأکید بر لزوم فروتنی «حاکم» در برابر مردم و نزدیکی و توجه به آنان، وظایفی را بر خود به عنوان حقوق فرماندهان، یا سپاهیان یا همه مردم بر می‌شمارد: «اینکه جز در امر جنگ هیچ رازی را از آنان پنهان نکند»، […]

تحریم رسانه‌های حلال! بحث از دخالت در زندگی دینی شهروندان و وادار کردن آن ها به رعایت شریعت، دارای مبانی فلسفی، کلامی و فقهی خاصی است که در این جا نمی توان به آن پرداخت، بلکه اینک می توان با اتکای به برخی اصول، از شیوه ها و روش های دخالت دولت بحث کرد. این […]

محمد سروش محلاتی طرح مسأله مسئولیت دولت در قبال «دینداری» شهروندان به چه معناست؟ آیا این بدان معناست که دولت باید تلاش کند تا «ایمان» را در میان شهروندان توسعه داده و سرمایه ایمانی آنان را تقویت کند؟ و یا بدان معناست که باید تلاش خود را برای حفظ «ظواهر دینی» در جامعه به کار […]

دولت اسلامی، در اجرای احکام دینی، دو نقش می تواند داشته باشد، یکی نقش مستقیم و دیگری نقش غیر مستقیم. نقش اول مربوط به وظایفی است که اجرای آن برعهده خود دولت است مثل مجازات های اسلامی و نقش دوم مربوط به وظایفی است که اجرای آن برعهده شهروندان است ولی دولت می‌تواند با استفاده […]

تغییر و تحولاتی که در زندگی انسان ها رخ می دهد موجب آن می شود که گاه به دلیل دگرگونی های فرهنگی و اجتماعی، یک رفتار، یا یک قانون، تأثیرات متفاوتی داشته باشد و در حالی که در یک محیط، تأثیرات مثبت و سازنده داشته، در محیط و فضای دیگر، دارای تأثیرات منفی و مخرّب […]

دولت اسلامی همانگونه که در برابر امنیّت شهروندان و رفاه آنان مسئولیت دارد، در برابر اخلاق و دینداری آن ها نیز تعهّد دارد، و این سلسله مقالات، در صدد تبیین یا تثبیت این موضوع نیست، بلکه با تأکید بر این اصل، به طرح این پرسش می پردازد که این مسئولیت چه قلمرویی دارد و برای […]

پیامبر اکرم، با دعوت مشرکان و کافران به اسلام، و پس از گرایش و گرویدن بسیاری از آنان، جامعه اسلامی و سپس حکومتی مبتنی بر آئین جدید بنا نهاد. بدون تردید سبک خاص و شیوه مخصوص حضرت در هدایت مردم و مدیریت جامعه، در موفقیت این تحول معجزه گونه، نقش بسیار مؤثری داشته است. و […]

شهروندانی که در یک کشور زندگی می کنند، از نظر علائق و گرایش های دینی متفاوت اند، و حتی اگر قاطبه ی آنان پیروِ یک مذهب باشند، باز هم از نظر عمق ایمان یکسان نبوده و در پای بندی به دستورات دینی، برخی ضعیف و یا متوسط اند. در این صورت چگونه می توان حکومت […]